Sezimaw | Díjitus y Sínbolus | Sistema di Unidadis Xastadari | Unidadis Fundamentays | Prefiksus | Unidadis di Tenpu | Unidadis Derivadas | Otras Unidadis | Frasoyns | Iskalas | Kawkuladora | Agòra | Português | English

As 13 Unidadis Fundamentays
du Sistema Xastadari

As nòvi unidadis fundamentays du sistema di unidadis Xastadari sawn deskritas abaxu;

Pra kada unidadi, u títulu mòstra u ki è medidu si uzandu akèla unidadi, y u nomi da unidadi segidu pelu sew sínbolu;

Tanbeyn si inkontra a palavra ki dew orijen aw nomi da unidadi, in iskrita devanágari y sua romanizasawn padrawn, beyn komu a pronunsya orijinaw deskrita si uzandu u AFI, y u siginifikadu orijinaw da palavra;

Na sekwensya, u fenômenu o propriedadi fízika ki dew orijen a pròprya definisawn da unidadi, y, pra awgumas unidadis, uma definisawn ekivalenti uzandu us mesmus parâmetrus o bazis da unidadi korrespondenti nu S.I., pra konparasawn;

Pur fin, u valor di konversawn da unidadi pru y a partir du S.I., tantu in bazi sezimaw kwantu in desimaw, y, kwandu relevanti, tanbeyn a konversawn entri uma unidadi korrespondenti nu sistema di unidadis inperiaw/uzuays dus EUA;

Sawn mensionadas awgumas unidadis derivadas, y, pra kada primera mensawn a èsas unidadis, un linki referensiandu a orijen du nomi da unidadi derivada è fornesidu, asin komu tanbeyn a sua deskrisawn uzandu sòmenti as unidadis bazi;

Awgumas konversoyns di unidadi sawn aprezentadas uzandu prefiksus; intenda melyòr komu sawn uzadus na pájina Prefiksus;

 

Kondisoyns: Normays di Tenperatura y Presawn du NIST

Èsas sawn as kondisoyns padrawn prezumidas prus valoris di referensya das propriedadis da agwa dosi, sobri as kways awgumas unidadis bazeyam sews valoris.

Tenperatura Padrawn Presawn Padrawn
251󱹬255󱹭425 gtk = 110 °S 5󱹭355󱹬142󱹭411 pdn = 53󱹮552 XDpdn
293,15 K = 20 °C
527,67 °R = 68 °F
101.325 Pa = 1 atm
29,92 inHg
pidana pdn = drv·pad⁻¹·ang⁻²
 
TENPO ― anuga – ang
अनुगामी ‹anugāmī› /ɐ.nu'gɑː.miː/ «seginti, pròsimu»
Dia Frekwensya di tranzisawn da istrutura iperfina
du itèrbyu‐443* ΔνYb
100󱹬000󱹭000 ang 203󱹭150󱹬505󱹭354󱹬503󱹭234󱹮530󱹭12 avt
86.400 s 688.358.979.309.308,24 Hz*
avríti avt = ang⁻¹
anuga ang → segundu s segundu s → anuga ang
0󱹮015󱹭04 31󱹯235󱹭01
0,051 440 329 218 106 19,44
 
KONPRIMENTU ― pada – pad
पद ‹pada› /'pɐ.d̪ɐ/ «pasu, marxa»
Gravidadi Mèdya da Tèrra gmèd Velosidadi da Luz c
1 grt 135󱹭005󱹬235󱹭440 veg
9,797 566 850 130 385 m·s⁻² 299.792.458 m·s⁻¹
guruta grt = pad·ang² vega veg = pad·ang⁻¹
pada pad → mètru m mètru m → pada pad
0󱹮005󱹭333󱹬324󱹭241󱹬020󱹭132 102󱹮323󱹭332󱹬014󱹭301󱹬032󱹭531
0,025 925 414 830 613 38,572 188 971 078 116
pada pad → polegada in polegada in → pada pad
1󱹮004󱹭245󱹬035󱹭231󱹬145󱹭530 0󱹮551󱹭342󱹬241󱹭214󱹬101󱹭144
1,020 685 623 252 489 = 1 5⁄256 0,979 733 599 865 387
 
MASA ― dravya – drv
द्रव्य ‹dravya› /'d̪rɐ.vjɐ/ «obijètu, matèrya, subistansya»
Densidadi da Agwa Dosi Konstanti di Planck h
1 gnt 1󱹮025󱹭500󱹬342󱹭435󱹬151󱹭430 × 10⁻¹⁰² agh
998,207 153 168 156 802 kg·m⁻³ 6,626 070 15 × 10⁻³⁴ J·Hz⁻¹
ganata gnt = drv·pad⁻³ agrarra (agraha) agh = vrc·avt⁻¹
agh = drv·pad²·ang⁻¹
dravya drv → grama g grama g → dravya drv
25󱹮221󱹭031󱹬220󱹭042󱹬551󱹭352 0󱹮020󱹭230󱹬151󱹭524󱹬513󱹭015
17,393󱹭934󱹭102󱹭091󱹭065 0,057󱹭491󱹭306󱹭689󱹭487
dravya drv → onsa oz onsa oz → dravya drv
0󱹮340󱹭305󱹬532󱹭150󱹬325󱹭055 1󱹮344󱹭014󱹬200󱹭110󱹬441󱹭314
0,613 552 969 670 668 1,629 851 128 480 002
 
TENPERATURA
ESKALA ABISOLUTA ― gatika – gtk
गतिक ‹gatika› /ɡɐ't̪i.kɐ/ «movimentu»
ESKALA KOMUN ― tapa – tap / graw sezimaw – °S
ताप ‹tāpa› /ˈt̪ɑː.pɐ/ «kalor»
Kalor Ispesífiku da Agwa Dosi Konstanti di Boltzmann kB
1 idn 1󱹮302󱹭042󱹬411󱹭530󱹬113󱹭435 × 10⁻⁵² prv
4184,050 933 649 753 098  J·K⁻¹·kg⁻¹ 1,380 649 × 10⁻²³ J·K⁻¹
indana idn = vrc·gtk⁻¹·drv⁻¹
idn = pad²·ang⁻²·gtk⁻¹
parivártana prv = vrc·gtk⁻¹
prv = drv·pad²·ang⁻²·gtk⁻¹
gatika gtk → tapa tap tapa tap → gatika gtk
(gtk − 240󱹬234󱹭312) ÷ 100󱹭000 (tap × 100󱹭000) + 240󱹬234󱹭312
(gtk − 4.499.396) ÷ 7.776 (tap × 7.776) + 4.499.396
1 gtk Δ ≘ 1 ptap Δ ≘ 0󱹮00󱹭001 tap Δ 1 tap Δ ≘ 1 Pgtk Δ ≘ 100󱹭000 gtk Δ
0 gtk = −2󱹭402󱹮34󱹭312 tap
0 gtk = −240󱹬234󱹭312 ptap
0 tap = 240󱹬234󱹭312 gtk
0 tap = 2󱹭402󱹮34󱹭312 Pgtk
gatika gtk → kéwvin K kéwvin K → gatika gtk
0󱹮000󱹭002󱹬455󱹭444󱹬231󱹭451 204󱹭132󱹮130󱹭415󱹬510󱹭035󱹬252󱹭551
0,000 060 708 148 381 16.472,253 340 655 32
tapa tap → graw Celsius °C graw Celsius °C → tapa tap
0󱹮245󱹭544󱹬423󱹭145󱹬105󱹭324 2󱹮041󱹭321󱹬304󱹭155󱹬100󱹭353
0,472 066 561 822 964 2,118 345 337 018 431
tapa tap → graw Fahrenheit °F graw Fahrenheit °F → tapa tap
(tap × 0󱹮503󱹭312󱹬305󱹭535󱹬425󱹭123) + 52 (°F - 52) × 1󱹮102󱹭111󱹬302󱹭223󱹬312󱹭210
(tap × 0,849 719 811 281 334) + 32 (°F - 32) × 1,176 858 520 565 792
 
KORRENTI ELÉTRIKA ― dara – dar
धारा ‹dhārā› /ˈd̪ʱɑː.ɾɑː/ «kórregu, riaxu»
Inpedansya Karakiterístika du Vaku Karga Elementar 𝑒
1 ptb 4󱹮305󱹭231󱹬315󱹭043󱹬305󱹭033 × 10⁻³³ vdt
376,730 313 668 Ω 1,602 176 634 × 10⁻¹⁹ C
pratibada ptb = atr·dar⁻¹
ptb = drv·pad²·ang⁻³·dar⁻²
vijuta vdt = dar·ang
trimadara Tdar → anpèri A anpèri A → trimadara Tdar
3󱹮132󱹭245󱹬024󱹭131󱹭502󱹬032 0󱹮150󱹭121󱹬222󱹭255󱹬152󱹭231
3,261 425 653 098 933 0,306 614 378 607 657
 
ÂNGULU ― mandala – mdl
मण्डल ‹maṇḍala› /ˈmɐɳ.ɖɐ.l̪ɐ/ «sírkulu, anèw, sirkunferensya»
u perímetru konplètu di uma sirkunferensya in razawn du sew rayu
τR = 2πR pra R = 1
mandala mdl → radianu rad radianu rad → mandala mdl
τ = 2π = 10󱹮141󱹭100󱹬143󱹭234󱹬252󱹭215 1⁄τ = 1/2π = 0󱹮054󱹭213󱹬311󱹭044󱹬450󱹭505
τ = 2π = 6,283 185 307 179 587 1⁄τ = 1/2π = 0,159 154 943 091 894
 
ÂNGULU SÓLIDU ― gola – gol
गोला ‹golā› /ˈɡoːlɑː/ «isfèra, globu, bòla»
a arya di superfisi di uma isfèra in razawn du sew rayu
2τR² = 4πR² pra R = 1
gola gol → isfèrorradianu sr isfèrorradianu sr → gola gol
2τ = 4π = 20󱹮322󱹭200󱹬330󱹭512󱹬544󱹭434 1/2τ = 1/4π = 0󱹮025󱹭104󱹬433󱹭322󱹬223󱹭233
2τ = 4π = 12,566 370 614 359 172 1/2τ = 1/4π = 0,079 577 471 545 952
 
INTENSIDADI LUMINÒZA ― prakaxa – pkx
प्रकाश ‹prakāśa› /pɾɐ'kɑː.ʃɐ/ «luz, brilyu»
Efisyensya Luminòza da Radiasawn Monokromátika
di 135󱹭024󱹬533󱹭540󱹬433󱹭133󱹮44 avt (540 THz)
1 dxt
683 ÷ 0,999 997 = 683,002 049 006 147 023 lm·W⁻¹
drixiti dxt = dpk·xkt⁻¹
dxt = pkx·gol·drv⁻¹·pad⁻²·ang³
prakaxa pkx → kandèla cd kandèla cd → prakaxa pkx
4󱹮400󱹭155󱹬522󱹭201󱹬314󱹭411 0󱹮114󱹭134󱹬225󱹭220󱹬535󱹭254
4,668 207 727 292 735 0,214 214 974 657 937
 
KWANTIDADI DI MATÈRYA ― barruta (bahuta) – bht
बहुत्व ‹bahutva› /bɐˈɦut̪.ʋɐ/ «muwtitudi, abundansya»
Kwantidadi di Molékulas di Agwa H₂O in 30 drv,
xamada di “númeru di jala” 𝘕jal
115󱹬201󱹭440󱹬301󱹭504󱹬354󱹭013󱹬540󱹭025󱹬132󱹭552
115󱹮201󱹭440󱹬301󱹭504󱹬354󱹭013󱹬540󱹭025󱹬132󱹭552 × 10⁵⁰
10.465.987.481.763.400.851.825.236
1.046 598 748 176 340 085 182 523 6 × 10²⁵
Masa Atômika da Agwa H₂O Masa Atômika du Karbonu-20 ²⁰C
30 dul 20󱹮000󱹭035󱹬532󱹭455󱹬101󱹭555 dul
18 dul 12,000 512 897 939 970 dul
18,015 28 Da 12,0107 Da
duli dul = 𝘕jal⁻¹ drv
barruta bht → mòw mol mòw mol → barruta bht
25󱹮213󱹭523󱹬023󱹭430󱹬522󱹭454 0󱹮020󱹭232󱹬331󱹭424󱹬035󱹭150
17,379 181 090 020 55 0,057 540 110 481 627 4